2/11/12

Αντιστασιακοί αντιδραστικοί και άνισοι απέναντι στο νόμο


Σε μια πρόσφατη συζήτηση ξαναέφερα στο τραπέζι κάτι που έχω γράψει παλιότερα εδώ, ότι θα πρέπει να βγει ένα σώμα ελεγκτών στους δρόμους και να επιβάλλει πρόστιμα για ΚΑΘΕ ορατή παρανομία. 

Υπάρχει βέβαια ένα πρόβλημα με το «ορατή»: Είναι τόσο εκτεταμένη και γενικευμένη η παρανομία που δεν τη βλέπουμε πλέον ως τέτοια. Απλά την προσπερνάμε. Αλλά ας υποθέσουμε πως γίνεται, με τη βοήθεια προηγούμενων εντατικών σεμιναρίων. 
Από τα αυξανόμενα φιμέ τζάμια στα ακριβά αυτοκίνητα και τις θορυβώδεις εξατμίσεις στα καγκούρικα, μέχρι το απλό πέταγμα της γόπας στο πεζοδρόμιο ή την καταχρηστικά μεγάλη ταμπέλα ενός καταστήματος. 

Υποστήριξα πως με τέτοια γενικευμένη παρανομία, και το εθνικό χρέος θα αποπληρωθεί σε λίγα χρόνια και θα αποκτούσαμε μια κάποια εκπαίδευση νομιμότητας. 

Κατηγορήθηκα φυσικά σαν αντιδραστικός και «νοικοκυραίος». Προβλέψιμο. Στο νου μας έχει δεθεί η παράβαση με την αντίσταση, η εξαίρεση με το κοινωνικό ή λαϊκό δίκιο. Ο παραβάτης (γενικώς) θεωρείται λαϊκός ήρωας. Αν επιζητάς τη νομιμότητα καταχωρείσαι στην αντίδραση. Δεν με ενδιαφέρει να εξηγήσω το λόγο αυτής της αντίληψης ( που προεξοφλεί ότι ποτέ μια κυβέρνηση ή ένα κράτος δεν θα είναι φιλολαϊκό) με ενδιαφέρει όμως το ότι είναι τραγικό λάθος! Και εξηγούμαι: 

 Άκουσα σήμερα πως σημειώθηκε 10% αύξηση στον όγκο των εισιτηρίων των ΜΜΜ. Όχι των επιβατών, μόνο των εισιτηρίων. Ο λόγος απλός: Αυξήθηκαν οι έλεγχοι. Μειώθηκαν δηλαδή οι τζαμπατζήδες. Και οι απλοί «αυτόματοι» τζαμπατζήδες και οι θεωρητικοί του «δεν πληρώνω». Επειδή αυτοί οι τζαμπατζήδες ήταν αρκετοί (αφού οι έλεγχοι ήταν ανύπαρκτοι), υπήρχαν σκέψεις να αυξηθεί περισσότερο η τιμή της διαδρομής του μετρό επειδή αυξήθηκε το ταμειακό έλλειμμα. Πριν από λίγο καιρό μάλιστα είχε ανακοινωθεί η σκέψη να τοποθετηθούν ειδικές «πόρτες» που ανοίγουν μόνο όταν διαβαστεί το εισιτήριο.  

Οι κραυγές που ακούστηκαν ήταν αναμενόμενες: «Ανελεύθερο» το μέτρο, «αίσχος» κλπ. Τι θα συνέβαινε όμως αν έμπαιναν οι πόρτες; Θα πλήρωναν όλοι, θα γέμιζε το ταμειακό κενό και πιθανότατα θα μειωνόταν η τιμή του ακριβού κομίστρου αφού θα γέμιζαν τα ταμεία. Και θα γινόταν πλέον η μείωση για όλους! Πως σας φαίνεται αυτό ως πραγματική κοινωνική αλληλεγγύη; 

Στον υπόγειο του Λονδίνου πάντως όπου λειτουργούν οι πόρτες-φράγματα, δεν υπάρχει περίπτωση να μη πληρώσεις το εισιτήριο, όπως δεν υπάρχει και περίπτωση να μην πληρώσεις διόδια στη Γερμανία. Το ασφαλές συμπέρασμα λοιπόν είναι πως η εύκολη μαγκιά μας εδώ είναι τζάμπα, χωρίς συνέπειες. Και η παράβαση τις περισσότερες φορές δε στρέφεται κατά του κράτους-αφέντη, αλλά κατά των ίδιων των συμπολιτών μας. 
Τα δε «κοινωνικά κριτήρια» των εξαιρέσεων εφαρμόζονται είτε κατά το δοκούν, είτε με αντάλλαγμα και έτσι καταλήγουμε με «εργατικά» αυθαίρετα σε ρεματιές και με τυφλούς ταξιτζήδες. Και πάλι με συνέπειες τελικά εναντίον του ίδιου κοινωνικού συνόλου. 

 Άλλο ένα παράδειγμα: Οι ανύπαρκτοι έλεγχοι στα καταστήματα εστίασης ενθάρρυναν το αντιστασιακό κίνημα των «καπνίζω όπου και όποτε γουστάρω». Στην πράξη τελικά ο νόμος ακυρώθηκε και τώρα η κυβέρνηση ψάχνει να δει αν μπορεί να τσιμπήσει επιπλέον εισφορούλες από τα μαγαζιά που θα επιτρέπεται το κάπνισμα (παντού δηλαδή). 
Στην ουσία λοιπόν τι θα συμβεί; Θα αγοράζεις τη δυνατότητα της παρανομίας. Όπως με τις «τακτοποιήσεις αυθαιρέτων» ας πούμε. 

Να που φτάσαμε στην πηγή των δεινών μας. Τώρα η τζάμπα μαγκιά των θεριακλήδων επιβραβεύεται με την επίσημη δυνατότητα να πληρώνεις για να κυρτώνεις τις αιχμές της νομιμότητας. Εκπαιδεύεσαι πως είτε με χρήματα, είτε με μαγκιά είτε με «μέσον» τελικά όλοι οι νόμοι είναι διαπραγματεύσιμοι. Έτσι οι πολίτες κατά παράβαση του συντάγματος δεν είναι πλέον ίσοι απέναντι στο νόμο. 

Εκεί ακριβώς είναι η αρχή την ανισότητας, της καχυποψίας, της διαφθοράς. Αν σκεφτούμε τώρα πως αυτοί οι ίδιοι οι πολίτες τώρα διεκδικούν πολιτικούς ηθικούς τίμιους και με αίσθηση ευθύνης, το ανέκδοτο συμπληρώνεται. 

Ναι, σαφώς υπάρχουν νόμοι παράλογοι, άδικοι και καταπιεστικοί. Νόμοι, τροπολογίες και χαράτσια που πέρασαν λάθρα και μπορεί να είναι ηθικά και νομικά άκυρα. Η de facto παραβίασή τους με μεμονωμένο τσαμπουκά όμως δεν είναι αντίσταση στην εξουσία, είναι απλή τζάμπα μαγκιά απέναντι σε ένα κράτος που (σήμερα περισσότερο από ποτέ) δεν έχει τρόπο να επιβάλλει το νόμο. 

Όταν ζητούμενο είναι η κατάργηση ενός τέτοιου νομοθετήματος οφείλει να προηγηθεί η τεκμηρίωση, ο κοινωνικός διάλογος. Και η συλλογική δράση που περιλαμβάνει κατ' αρχήν όλα τα νόμιμα μέσα (προσφυγές, ΣτΕ, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο). Αν τα διόδια π.χ. σε υπό κατασκευή δρόμο είναι παράνομα, ας χρησιμοποιήσουμε ενώσεις καταναλωτών ή οδηγών, ας αναπτυχθεί η πολιτική παρέμβαση για να μπει το θέμα δομημένα στο τραπέζι. Να περάσει στην κοινωνία η καταγγελία της κρατικής παρανομίας, να γίνει κτήμα της κοινότητας το απαράδεκτο μιας υπόθεσης. 

Και γιατί "νομιμα" μέσα; Γιατί μόνο έτσι μπορεί να διασφαλίζεται πως η άρση της όποιας αδικίας γίνεται στο πλαίσιο συνταγματικών αρχών, πως δεν είναι η πραξικοπηματική επιβολή μιας αντίστροφης αδικίας. Και επειδή έτσι μόνο μπορούν να δικαιωθούν και μειονότητες.

Η μέχρι σήμερα αντιμετώπιση εξηγεί ίσως το γιατί στερούμαστε από τέτοιες θεσμικές συγκροτήσεις καταναλωτών ή πολιτών. Δεν είναι να απορείς λοιπόν γιατί τόσο μεγάλα θέματα δεν συζητούνται δημόσια αφού στοιχίζονται πίσω απο την (εκάστοτε) μείζονα κομματική ατζέντα. 

Αλλά εκτός των άλλων η παγιωμένη παραβατικότητα κατάφερε και το να δημιουργήσει χώρο για τους χρυσαυγούς ναζί που πλασάρονται τώρα επιλεκτικά ως προασπιστές της νομιμότητας. Και η μη προηγούμενη ανάπτυξη του αναγκαίου προβληματισμού για κάθε ένα ξεχωριστό θέμα αντίδρασης ή ακτιβισμού (το πανεπιστημιακό άσυλο μου έρχεται στο νου), μας φίμωσε ηθικά απέναντι στους συμπαθούντες των ναζί που περιμένουν (κι ας μη φαίνεται ακόμα) να τους καταδικάσουν.

Να το ξαναδούμε το θέμα;

10 σχόλια:

Khlysty είπε...

Ωχχχχχ... Σε πειράζουν τα σεντόνια ('ντάξ', μονό θ' αφήσω): λοιπόν, προφανώς, ο έλεγχος της νομιμότητας αποτελεί αναγκαία -όχι, όμως, ικανή- προϋπόθεση για τον εξορθολογισμό της κοινωνίας. Εδώ είμαι 1000% μαζί σου. Όμως, αν πραγματικά θες να πατάξεις την ανομία, θα πρέπει πρωτίστως να ξεκαθαρίσεις τι είναι νόμιμο. Θυμάμαι ότι στην αρχή της κυβέρνησης Παπανδρέου είχα γίνει ρόμπα σε φίλους μου όταν πανηγύριζα που ανακοινώθηκε ότι ο Παμπούκης θα έκανε κωδικοποίηση της νομοθεσίας. Φυσικά, αυτό ποτέ δεν έγινε, με αποτέλεσμα το νομοθετικό χάος -εσκεμμένο, προφανώς- να συνεχίζεται: από τα σκουπίδια σους δρόμους ως τους μπάτσους που δέρνουν με ανάποδα τα γκλομπ.
Από την άλλη, ακόμα κι όταν διαπιστώσεις τι είναι νόμιμο (υποθέτοντας ότι ο νόμος δεν έχει καμιά εκατοστή παραθυράκια, πόρτες κι άλλα ανοίγματα) και, άρα, επιχειρήσεις να καταπολεμήσεις το παράνομο, οι διαδικασίες που προβλέπονται είναι τόσο περίπλοκες και χρονοβόρες, ώστε ουσιαστικά η προσπάθεια ακυρώνεται εν τη γενέση της.
Δεν θα μπω καν στη διαδικασία να μιλήσω για τη διαρκή μετάλλαξη των νόμων: οι μισοί λογιστές που ξέρω κυκλοφορούν με αντικαταθλιπτικά για να αντιμετωπίσουν τα βάσανα που τους προκαλούν οι διαρκείς αλλαγές στους νόμους περί φορολογίας.
Και το ερώτημα είναι: πού οδηγούν όλα αυτά; Μα, φυσικά, στην ανομία. Όπως ενδεχομένως γνωρίζεις, δεν είμαι συνομοσιολόγος, ωστόσο δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ τι ακριβώς κρύβεται πίσω από την άρνηση του κράτους να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτά του. Ναι, ΟΚ, τα εισιτήρια, το κάπνισμα, τα σκουπίδια στους δρόμους, όλα αυτά εύκολα και ξεκάθαρα. Μόνο που τα άλλα, αυτά που δεν είναι εύκολα, αυτά είναι που κάνουν και τη μεγαλύτερη ζημιά. Και, τις περισσότερες φορές, αυτά τα άλλα τα προσπερνάμε με μεγάλη ευκολία. Π.χ., βρίζουμε και καλά κάνουμε τα πανεπιστήμια για την επικρατούσα κατάσταση, όμως, αρνούμαστε να πούμε ότι μέσα σε μια εξαετία άλλαξε τρεις φορές ο τρόπος εκλογής των διοικήσεών τους. Τα παραδείγματα είναι και πολλά και σύνθετα, αλλά νομίζω ότι πιάνεις τις ενστάσεις μου.

Dimitris είπε...

Πολυ ενδιαφέρον , συμφωνώ στα περισσότερα

ανεστης είπε...

@Khlysty
Νομίζω τα πράγματα λειτουργούν και προς τις δύο κατευθυνσεις. Η νομοθεσία δεν είναι τυχαία αφημένη στα ράφια και με χίλια μπαλώματα. Γίνεται με αγαστή συνεργασία των αποπάνω και των αποκάτω έτσι ώστε να υπάρχει και η δυνατότητα να βρίσκονται παραθυράκια κατα το δοκούν για να εξυπηρετούνται οι καταστάσεις.
Αυτός ο λαβυρινθος γκρεμίζεται μόνο με ακραία εφαρμογή έτσι ωστε να αποκαλυφθούν τα αδιέξοδα. Και βέβαια βασική προϋπόθεση είναι παρθεί η απόφαση απο κάποια ηγεσία να δομήσει σύγχρονο κράτος δικαίου.
Μη με κοροιδέψεις αλλά νομίζω πως αυτή θα είναι η μόνη χρησιμότητα των νεοναζιστών. Το jumpstart.

Ανώνυμος είπε...

Στη Γερμανία δεν έχουν διόδια..

Ανώνυμος είπε...

Φίλε συμφωνώ σε όλα, εκτός:
-Η Γερμανία δεν έχει διόδια.
-Μετρό με μπάρες έχει και το Παρίσι, αυτό όμως δεν εμποδίζει αυτούς που θέλουν να μπαίνουν μέσα λαθραία (πηδώντας, μπαίνοντας ταυτόχρονα με άλλους κοκ).

Khlysty είπε...

@ανέστης: Α, κατάλαβα, έχει μια λογική αυτό που λες, ωστόσο, φοβάμαι ότι το shock therapy που προτείνεις στην παρούσα φάση θα έχει αντίθετα αποτελέσματα από τα προσδοκόμενα: εκτιμώ ότι θα οδηγήσει σε α) ακόμα μεγαλύτερο αυταρχισμό και β) περισσότερη ανομία. Πάντως, η κωδικοποίηση/εξορθολογισμός που εκ των πραγμάτων θά'χαν πιο καλά αποτελέσματα θέλουν χρόνο και πολιτική βούληση. Οπότε,... φασκελοκουκούλωστα.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Στο μεγαλύτερο μέρος συμφωνούμε. Ωστόσο κάπου συγχέεις (όπως κι οι παραβάτες) το ζήτημα όσων διαφωνύσαν με τα διόδια προ ετών με τους μπατατσίδες και τον κάθε λογής μλκ που ταυτίζει την κάθε παρανομία με αντίσταση. Γιατί η αντίσταση είναι οργανωμένη παρανομία (παγκόσμιος νόμος), ενώ η ατομική παρανομία είναι καθαρή απάτη ακόμα κι όταν λαμβάνει έκταση κοινωνικού φαινομένου.

Και πολλές παραβάσεις είναι άκρως επικίνδυνες (δολοφονικές όπως οι τροχαίες), ενώ για άλλες έχουν ευθύνη οι κυβερνώντες και οι υπεύθυνοι με την απουσία ελέγχων (οικονομικές παρανομίες).

ανεστης είπε...

Δήμο είναι σίγουρο πως είναι δική μου η σύγχυση;
Εντάξει, οι μη πληρώνοντες στα διόδια πίστευαν πως άτυπα έμπαιναν στη μαζική διαμαρτυρία των "δεν πληρώνω" σηκώνοντας τη μπάρα.
Οι αριστεροί θεριακλήδες (βλέπε Στάθης, Λιάνα Κανέλλη κλπ) που έγραψαν κανονικά επαναστατικά τσιτάτα για το οτι θα καπνίζουν όπου γουστάρουν;
Οι ποδηλάτες των Παρασκευών που μπουλουκηδόν παραβιάζουν το κόκκινο ως μορφή "αντίστασης" και "διαμαρτυρίας";
Γενικά η παραβατικότητα πλέον έχει ανακηρυχτεί σε μια light επανάσταση. Απ αυτή με τα χαμηλά λιπαρά.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Βλέπεις για να αποφύγουμε τέτοιες ταυτίσεις εδωσα έναν ανθρωπολογικό "ορισμό". Σημείωσα ότι η αντίσταση είναι οργανωμένη και συλλογική ταυτόχρονα παρανομία, ενώ η ατομική παρανομία είναι καθαρή απάτη ακόμα κι όταν λαμβάνει έκταση κοινωνικού φαινομένου.
Οι παραβιάσεις του τσιγάρου, της τροχαίας οδοσήμανσης κλπ, αν και κοινωνικά φαινόμενα (συλλογική παραβίαση) δεν αποτελούν οργανωμένη δράση με στόχο την παραβίαση.
Η παραβίαση του κόκκινου από ποδηλάτες Παρασκευής (δεν το ξέρω το θέμα) και δεν ξέρω πώς πρακτικά το κάνουν. Γιατί ως μορφή επιθετικής δράσης ενάντια στα αυτοκίνητα/οδηγούς -αν τηρούνται οι συνθήκες ασφαλείας- συμφωνώ και είναι κι οργανωμένο και συλλογικό. Εξάλλου, οι οδηγοί χειρότερα φέρονται.
Το τι κάνει κάποιος μεμονωμένα (είναι ή όχι δημόσιο πρόσωπο) δε συνδέεται με τη μαζική αντίδραση. Άλλο το δεν πληρώνω ως κίνημα κι άλλο το δεν πληρώνω ατομικά (κλοπή), μην τα συγχέεις.

Ωκεανός είπε...

Ετσι ακριβώς.