21/2/08

Και μετά τον Κάστρο, τι;

Η εικόνα που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση όταν ήμουν στην Κούβα ήταν η εξής:

Πιτσιρικάς που μας έπιασε κουβέντα, με την παρέα του να παίζει λίγο πιο κάτω, βρέθηκε με μια χούφτα καραμέλες που κουβαλούσε ένας από εμάς. Έτρεξε αμέσως να τις μοιραστεί με τους άλλους. Αμέσως όμως, και με δίκαιη διανομή! Καθαρός Grassroots κομουνισμός στην πιο απλή του μορφή από αυτό τον ουτοπικό που διατυπώνεται μόνο σε θεωρία και μανιφέστα!


Κατάλαβα εκείνη τη στιγμή οτι η άσκηση «Κούβα» δεν είναι εύκολη. Εδώ είχα μπροστά μου μια γενιά που γαλουχήθηκε με ιδανικά και νοοτροπία, που προφανώς θα υπερασπίζονταν ένα τρόπο ζωής που έρχεται σε δραματική σύγκρουση με το «άρπα για να φας και κλέψε να’ χεις» της δικής μας καπιταλιστικής πραγματικότητας.


Απ’ την άλλη, πόσο θα μπορούσε αυτός ο κόσμος να αντέξει να ζει αποκομμένος, με υπερ-φιλτραρισμένο internet και απαγορευμένα ταξίδια; Με μια εφημερίδα της κομματικής και μόνης άποψης; Πόσο μπορεί να είναι χρήσιμος -σε διεθνοποιημένο επίπεδο- ένας ιδιαίτερα μορφωμένος Κουβανός που αγνοεί όμως σε τεράστιο βαθμό την παγκόσμια πολιτική ή οικονομική σκηνή; Απλά δεν μπορεί.


Γι αυτό και κάθε επίσκεψη στην Κούβα είναι σαν ένα ταξίδι στο παρελθόν. Και επειδή έρχεσαι σε επαφή με ένα κόσμο που έχει την δική του αίσθηση της (τοπικής) πραγματικότητας αλλά και επειδή αυτός ο απίστευτος λαός του συνεχούς χορού της μουσικής του μόνιμου χαμόγελου και της μηδενικής εγκληματικότητας είναι σαν ένα φλας μπακ μιας δικής μας εποχής που όλοι ήταν μια γειτονιά και όλοι έλεγαν «καλημέρα»...
Το πεισματικό και ασφυκτικό εμπάργκο που συνεχίζεται με αμείωτο πείσμα από τις ΗΠΑ (επανήλθε με ένταση το 2004), έχει υποχρεώσει του Κουβανούς να τα βγάζουν πέρα με μεγάλή δυσκολία. Τώρα εκτός των άλλων έχει μειωθεί κατά πολύ το ποσόν που επιτρέπεται να στείλουν οι φυγάδες του Μαϊάμι στους συγγενείς τους. Και ήταν μεγάλο αυτό το πλήγμα. Τόσο που ο Κάστρο σε μια στιγμή έντονου θυμού, απαγόρευσε τις συναλλαγές σε δολάρια, κάνοντας το Ευρώ «επίσημο» ξένο νόμισμα.

Ήλπιζαν οι αμερικανοί πως αυτή η έντονη πίεση θα έκανε τον κόσμο να ξεσηκωθεί εναντίον του Κάστρο, πως θα προκαλούσαν μια εξέγερση ανάλογη αυτής του 59 που έδιωξε το πιόνι τους. Το ελπίζουν εδώ και 50 χρόνια τώρα! Αλλά ο Κάστρο δεν είναι Μπατίστα.

Η «διεθνής κοινότητα» κρίνει τον Κάστρο και την Κούβα σαν να μην υπήρξε ποτέ εμπάργκο, σαν να μην υπήρξαν πάνω από εξακόσιες απόπειρες δολοφονίας του, σα να μην υπήρξε ο «κόλπος των χοίρων». Λες και αυτός ο αμείλικτος πόλεμος που ξεκίνησε με την εθνικοποίηση των αμερικανικών παραρτημάτων μετά την επανάσταση (και που έσπρωξε τον Κάστρο στην αγκαλιά της ΕΣΣΔ) να μην έγινε ποτέ.
Λες και ήταν εύκολο για τον Ραούλ Κάστρο (όταν ήταν υπουργός άμυνας) να μη καταρρίψει το δικινητήριο αεροπλάνο που εισβάλει στον εθνικό εναέριο χώρο με πιλότους πολιτικούς πρόσφυγες από το Μαϊάμι, έχοντας τέτοια προϊστορία στις προσπάθειες εξόντωσης του Φιντέλ.

Ο Κάστρο κρίνεται και επικρίνεται με τα δικά μας μέτρα και σταθμά. Και το δικό μας ζητούμενο είναι η κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η δημοκρατία όμως έρχεται πακέτο με την ιδιωτική πρωτοβουλία, την επιδίωξη κέρδους και άρα την απελευθέρωση των αγορών, και επομένως με τον αγώνα επιβίωσης που νομοτελειακά θα ακολουθήσει. Το ίδιο έργο είδαμε στη Ρωσία των νεόπλουτων και χλιδάτων όπου οι άποροι και νεόπτωχοι νοσταλγούν την εποχή της ΕΣΣΔ που είχαν σπίτι και τροφή. Θλιβερό αλλά αληθινό!

Δεν ξέρω αν ποτέ η Κούβα θα είναι ξανά η ίδια μετά τον Κάστρο που παραήταν «χαρισματικός» για να κάνει οποιαδήποτε υποχώρηση.

Φαντάζομαι οτι είναι πολύ δύσκολο να συνεχιστεί η κόντρα των τελευταίων ετών. Είναι όμως πολύ ευαίσθητη η συγκυρία τώρα με την παραίτηση του Leader Maximo από τη μία και τις επερχόμενες αμερικάνικες εκλογές που μπορούν να επηρεαστούν από την πολυάριθμη Κουβανέζικη κοινότητα των προσφύγων στο Μαϊάμι. Κατά γενική ομολογία πάντως μια ενδεχόμενη νίκη των Δημοκρατικών και ιδιαίτερα του Obama μπορεί να είναι η αρχή μιας αμοιβαίας αποκλιμάκωσης έτσι που οι όποιες αλλαγές να είναι ήπιες και «εποικοδομητικές».

Άλλωστε ο Κλίντον προς το τέλος της θητείας του είχε «μαλακώσει» αρκετά τον αποκλεισμό ενώ είχε αρχίσει να αγοράζει και τα πούρα του (σαράντα χρόνια μετά τον Κέννεντι) απευθείας από τον συμπαθέστατο Emilio του El Aljibe (που να ήξερε ο άνθρωπος που θα κατέληγαν τα πούρα του!).

9 σχόλια:

Rizobreaker είπε...

Πολύ ενδιαφέρον!! Συμφωνώ κατά βάση σε αυτά που λες, αλλά μερικές διαφωνιούλες όσο να'ναι υπάρχουν... ;-)

ανεστης είπε...

Ωραία! Καλό σημάδι.
Αν συμφωνούσαμε 100% θα ανησυχούσα...

Μαριλένα Ρίζου είπε...

"άρπα για να φας και κλέψε να’ χεις"
Γαμώτο κρίμα που δεν γαλουχήθηκα και εγώ με αυτά τα ιδανικά. Μπορεί να γλίτωνα τις σπουδές μου...
Και συγκίνηση όμως οι καραμέλες... Δεν νομίζω όμως οι μεγαλύτερης ηλικίας κουβανέζοι να ζουν μέσα σε αυτό το ροζ συννεφάκι.

ανεστης είπε...

@fuyumi
Καθημερινά αντιμετωπίζουμε το αξίωμα αυτό σα στάση ζωής, το αν υποκύπτουμε ή όχι είναι στον καθένα μας και στο πόσο καλά τα πάει με το εαυτό του.
Θα εκπλαγείς με το πόσο απλά βλέπουν τη ζωή οι Κουβανοί. Τώρα το αν "απλά" σημαίνει "ροζ συννεφάκι" ή αν είναι το φυσικό αποτέλεσμα της έλλειψης κίνητρου, θα σε γελάσω.
Αν κάνεις τον κόπο και πας κατα εκεί μεριά πάντως, γίνεσαι πλουσιότερος.

zouri1 είπε...

συμφωνω με την αναλυση σου.Πιστευω στην μεταΚαστρο εποχη θα αλλαξουν πολλα στην Κουβα.Ολοι σεβοταν τον Καστρο και δεν προχωρουσαν σε καποιες κινησεις που ειχαν κατα νου.Τωρα πια,δεν ξερουμε σε τι βαθμο θα εκδηλωθουν.Εξαρταται και απο την σταση των ΗΠΑ.Φυσικα δεν πιστευω οτι ο Ομπαμα ειναι διαφορετικος.Αναμενουμε μερα με την μερα τις εξελιξεις.Πρωτη κινηση μαλλον θα ειναι να γεμισει η Ισπανια απο Κουβανες που θα πρωοθηθουν στην πορνεια.

Antonios Politakis είπε...

Νομίζεις οτι είναι τα ιδανικά που τους γαλουχούν που έκαναν τα παιδάκια να μοιραστούν? Εγώ θα έλεγα η ίδια η ανάγκη που έχουν που δημιουργεί συνθήκες αλληλεγγύης. Και η καπιταλιστική ελλάδα του '50 ήταν ποιο δεμένη, και η καπιταλιστική αγγλία του δεύτερου παγκοσμίου ήταν ποιο αλληλέγγυα(απο αυτά που διαβάζω καθώς ούτε ο πατέρας μου ζούσε τότε).

μετά τον κάστρο τι? πιστεύω οτι οι κουβανοί είναι λειτουργικά αναλφάβητοι για καπιταλιστική δημοκρατία με την έννοια οτι οι περισσότεροι μη έχοντας δυνατότητα να παίρνουν καθημερινές αποφάσεις για την επιβίωσή τους είναι ελάχιστα υποψιασμένοι και αν ανοίξουν απότομα οι αγορές και η δημοκρατία θα έχουμε τους καπάτσους να κατακλέβουν και να χειραγογούν τους λιγότερο υποψιασμένους(όπως έγινε στην ρωσία). Πιστεύω οτι χρειάζεται προσοχή η μεταφορά σε δημοκρατία,

island είπε...

Το θέμα της Κούβας είναι περίεργο πολύ όπως σωστά λες.Αυτή η χώρα αντέχει εδώ και πολλά χρόνια κάτω από καταπίεση και πάλι μια χαρά είναι.Στον τομέα της δωρεάν(το ακούς ΙΚΑ;)υγείας είναι από τις κορυφαίες στον κόσμο ολόκληρο!!!Η χώρα που για άλλους (και σωστά)δεν έχει να φάει έχει το καλύτερο σύστημα δημόσιας υγείας.

Από την άλλη έχει ένα πολίτευμα που ναι μεν δεν ο έχει απιλέξει αλλά έχει προσαρμοστεί σε αυτό και δεν ξέρω αν θατην συνέφεραν αλλαγές σε αυτην την συγκυρία.Και αν βγει η Χίλαρη και ξαναρχίσει τα ίδια με τον Μπούστη;

Η ανάλυσή σου είναι πάρα πολύ καλή.Λίγο μελαγχολική την έκρινα.Αυτήν την χροιά μου έδινε

Agobooks είπε...

Τυχεράκια μου, ήσουν και Κούβα;
Οι σκηνές γνωστές για εμένα που μεγάλωσα σε ένα τέτοιο καθεστώς. Με το σλόγκαν : Σοσιαλισμός ή θάνατος! Και πράγματι, καταδικασμένοι σε θάνατο ήμασταν όλοι μας…

ttsok είπε...

Μ'άρεσε η ανάλυσή σου, αλλά περισσότερο τα άκουσες που έχεις πάει στην Κούβα. 3 χρόνια το παλεύω να το κανονίσω, αλλά δεν ...

Οπωσδήποτε, κάθε είδους αγώνας κουράζει με τα χρόνια. Είναι λογικό οι Κουβανοί να έχουν κουραστεί από την απομόνωση του εμπάργκο και τον αγώνα που κάνουν να αντέξουν. Μην ξεχνάμε ότι τη μεγαλύτερη κρίση της την είχε η Κούβα το 1990-1994, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ. Και τότε άντεξε, άντεξε ο λαός.

Όλοι μιλάν για το Ραούλ, σαν τον ανανεωτή. Δεν ξέρω τί είναι, πάντως ήταν μαζί με το Φιντέλ στη φυλακή, στην πρώτη αποτυχημένη επανάσταση, και πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός άμυνας από το 1959. Οπότε μη βιάζεστε, ανανεωτής - κρυφή τόσα χρόνια δίπλα στο Φιντέλ; ... ;-).